در دنیای امروز، نان همچنان جایگاه ویژه‌ای در سفره‌های ما دارد، اما روش‌های پخت آن دست خوش تحولات بسیاری شده است. از نان‌های سنتی که با عطر و طعم اصیل خود یادآور خاطرات گذشته هستند تا نان‌های مدرن که با تکنولوژی‌های جدید و تنوع بی‌نظیر خود پاسخگوی ذائقه‌های امروزی می‌باشند، انتخاب بین این دو گاهی دشوار می‌شود. این مقاله به بررسی عمیق‌تر کدام یک برای ما “بهتر” است، می‌پردازد.

نان پزی سنتی

نان پزی سنتی هنری دیرینه است که در فرهنگ های مختلف، از جمله ایران، به روش های خاص و با استفاده از ابزارهای سنتی انجام میشود. این روش نه تنها یک فرآیند غذایی، بلکه بخشی از هویت فرهنگی و تاریخی است. در ادامه به اجزای اصلی نان پزی سنتی، انواع نان های سنتی ایرانی میپردازیم.

 ابزارهای مورد استفاده در نان پزی سنتی

تنور (تَنّور)

تنور گلی/خاکی: از خاک رس ساخته میشود و با هیزم یا گاز گرم میشود (مثل تنور نان سنگک یا تافتون).

تنور سنگی: در برخی مناطق از سنگ برای ساخت تنور استفاده میشود.

تنور چوبی: در گذشته از چوب برای گرم کردن تنور استفاده میشد که طعم دودی به نان میداد.

سایر ابزارها

مشته (چوب پهن کردن خمیر): برای باز کردن خمیر نان لواش یا تافتون.

کفگیر چوبی (مِلَک): برای چسباندن نان به دیواره تنور.

سَنگِ نانپزی: در نان سنگک، خمیر روی سنگریزه های داغ پهن میشود.

انواع نان های سنتی ایرانی

نان سنگک: پخته شده روی ریگ (سنگریزه) در تنور سنتی، از آرد سبوسدار تهیه میشود و ضخیم است.

نان تافتون (تافتان): نازک و گرد، در تنور گلی پخته میشود، معمولاً روی دیواره تنور میچسبد.

نان لواش: بسیار نازک و بهصورت ورقههای بزرگ، در تنورهای افقی پخته میشود.

نان بربری: ضخیم و بیضیشکل، با سطحی ترد و داخل نرم، در گذشته در تنورهای سنتی پخت میشد.

 ویژگی های نان سنتی

طعم و عطر منحصربهفرد: به دلیل حرارت مستقیم و دود طبیعی.

سالمتر: استفاده از آرد کامل و عدم افزودنی های شیمیایی.

بافت خاص: ترکیبی از تردی و نرمی.

 چالش های نان پزی سنتی

زمانبر بودن: فرآیند پخت کند است.

نیاز به مهارت: نانوا باید تجربه داشته باشد تا نان نسوزد یا نپخته بماند.

مصرف انرژی بالا: هیزم یا گاز زیادی نیاز دارد.

نان پزی سنتی یک هنر اصیل است که با عشق و مهارت انجام میشود. اگرچه امروزه نان های صنعتی رایج شده اند، اما بسیاری از مردم همچنان به دنبال طعم و کیفیت نان سنتی هستند. نان های سنتی نه تنها خوشمزه تر هستند، بلکه به دلیل استفاده از آرد های طبیعی، ارزش غذایی بالاتری دارند.

نان پزی مدرن

نان پزی مدرن به روش های امروزی تولید نان گفته میشود که با استفاده از دستگاه های پیشرفته، فناوری های کنترل دما و مواد بهبود دهنده انجام میگیرد. این روش ها سرعت، دقت و تنوع بیشتری نسبت به نان پزی سنتی دارند و در نانوایی های صنعتی، کارخانه ها و حتی خانه ها (با دستگاه نانپز خانگی) استفاده میشوند.

ابزارها و دستگاه های نان پزی مدرن

دستگاه های صنعتی

فرهای گردان (Rotary Ovens): نان ها روی سینی های چرخان پخته میشوند و حرارت یکنواخت میگیرند. مناسب برای نان های حجیم مثل باگت و نان تست.

تونل پخت (Tunnel Ovens): نان ها روی نوار نقاله داخل تونلی از حرارت حرکت میکنند. در تولید انبوه نان لواش و نان های صنعتی استفاده میشود.

دستگاه های مخلوطکن و تخمیر خودکار: خمیر را به صورت خودکار ورز داده و تخمیر میکنند.

 دستگاه های خانگی

دستگاه نان پز (Bread Maker): همه مراحل (مخلوط کردن، ورز دادن، تخمیر و پخت) را خودکار انجام میدهد. مناسب برای نان های ساده مثل نان تست، نان شیرین و حتی کیک.

فرهای مدرن با قابلیت بخار (Steam Oven): برای پخت نان های فرانسوی (مثل باگت) که نیاز به رطوبت دارند.

آینده نان پزی مدرن

نان های رژیمی و سالم: تولید نان های کم گلوتن، کم کالری و پروتئین دار.

استارت آپ های نان پزی: برخی شرکت ها نان های تازه را با پیک ارسال میکنند.

دستگاه های هوشمند: نان پزهایی که با اپلیکیشن کنترل میشوند.

نان پز سنتی و مدرن کدام بهتر است